Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826.

Bild:
<< vorherige Seite

III. consonantische ableitungen. N.
(condimentum) zi-kank-anei (interitus) in-pland-anei (ti-
mor); II. apa-var-meiß-anei (abscissio); IV. var-laß-anei
(relictio) int-laß-anei (essrenatio, wofür mons. 387. verle-
sen -steht indaßini) ir-rat-anei (propositio) var-waß-anei
(anathema); VII. var-var-anei (caducitas) untar-krap-anei
(sussossio) ir-hap-anei (assumtio) upar-lad-anei (obesitas) ir-
stant-anei (resurrectio) umpi-stant-anei (multitudo circum-
stans) ir-slag-anei (peremtio) var-sahh-anei (renuntiatio);
VIII. var-suin-anei (defectus) hina-ka-lit-anei (discessus) pi-
smiß-anei (tinctio) ka-dik-anei (castitas) ka-suihh-anei (scan-
dalum); IX. ir-pot-anei (exhibitio); X. ir-wer-anei (senium)
wofür er-wer-nei N. 70, 7. pi-seß-anei (obsessio) var-seh-
anei (suspicio); XI. pi-nom-anei (condemnatio) var-nom-
anei (captus) ar-quom-anei (stupor) erist-por-anei (primo-
genitura) ki-scor-anei (rasura); XII. ir-polk-anei (commo-
tio) ki-duunk-anei (coactio) wort-anei (exhibitio) var-wort-
anei (perditio) leihham-wort-anei (incarnatio) untar-worf-
anei (subjectio) var-vloht-anei (perplexitas) hina-ir-prott-anei
(raptus)*); assimilation, umlaut des anei in inei, enei, verstehen
sich, doc. 211a firsuininei f. sirsuinanei, jun. 256. farmeißinei;
N. hat -enei oder inei. Wichtiger ist es wahrzunehmen,
daß K. jun. mons. N. genug solcher participialbildungen
darbieten, J. T. wo ich nicht irre, keine einzige, O.
wohl nur wesinei (substantia) V. 12, 99. Sie scheinen also
kaum die grenze des streng ahd. zu überschreiten **), wie
sie dem alts. ags. völlig fremd sind. Aus dem altn. wüste
ich das einzige um-geng-ni (conversatio) wenn man es
vom part. umgenginn und nicht lieber vom subst. um-
gangr leiten will. Merkwürdigerweise haben sie auch im
mhd. fast gar nicht statt, ich finde bloß ge-leg-ene (oc-
casio) livl. 58a ge-wiß-en (aequitas, prudentia) MS. 1,
185a Wig. 994. 11547; ge-taene Cod. pal. 361, 69d wol-
ge-taene MS. 1, 106b 2, 79a von den part. gelegen, ge-
wißen und getan. Und nhd. nicht das geringste über-
bleibsel dieser ableitungsart. --

c) aus der partikel gag-en, geg-en hat erst die hd.
sprache des 14. 15. jahrh. ein subst, geg-ene (regio) ge-
zogen.

*) warum mons. 388. gihellanei st. gihollanei; lautet das part.
praet. zuweilen (nach X.) gihellan? wirklich gl. doc. 218b gi-
hellaner (tinnulus, oder gihellanter?); vgl. mons.-365. irquemanei
(stupor) doc. 208b durahquemanei (perventio) wo ebenfalls e für o.
**) vergl. unten bei den lingualableitungen die seltnern, aber
ganz analogen aus partic. schwacher conj. stammenden ahd, feminina.

III. conſonantiſche ableitungen. N.
(condimentum) zi-kank-anî (interitus) in-pland-anî (ti-
mor); II. apa-var-meiƷ-anî (abſciſſio); IV. var-lâƷ-anî
(relictio) int-lâƷ-anî (eſſrenatio, wofür monſ. 387. verle-
ſen -ſteht indaƷini) ir-rât-anî (propoſitio) var-wâƷ-anî
(anathema); VII. var-var-anî (caducitas) untar-krap-anî
(ſuſſoſſio) ir-hap-anî (aſſumtio) upar-lad-anî (obeſitas) ir-
ſtant-anî (reſurrectio) umpi-ſtant-anî (multitudo circum-
ſtans) ir-ſlag-anî (peremtio) var-ſahh-anî (renuntiatio);
VIII. var-ſuin-anî (defectus) hina-ka-lit-anî (diſceſſus) pi-
ſmiƷ-anî (tinctio) ka-dik-anî (caſtitas) ka-ſuihh-anî (ſcan-
dalum); IX. ir-pot-anî (exhibitio); X. ir-wër-anî (ſenium)
wofür ër-wër-nî N. 70, 7. pi-ſëƷ-anî (obſeſſio) var-ſëh-
anî (ſuſpicio); XI. pi-nom-anî (condemnatio) var-nom-
anî (captus) ar-quom-anî (ſtupor) êriſt-por-anî (primo-
genitura) ki-ſcor-anî (raſura); XII. ir-polk-anî (commo-
tio) ki-duunk-anî (coactio) wort-anî (exhibitio) var-wort-
anî (perditio) lîhham-wort-anî (incarnatio) untar-worf-
anî (ſubjectio) var-vloht-anî (perplexitas) hina-ir-prott-anî
(raptus)*); aſſimilation, umlaut des anî in inî, enî, verſtehen
ſich, doc. 211a firſuininî f. ſirſuinanî, jun. 256. farmeiƷinî;
N. hat -enî oder inî. Wichtiger iſt es wahrzunehmen,
daß K. jun. monſ. N. genug ſolcher participialbildungen
darbieten, J. T. wo ich nicht irre, keine einzige, O.
wohl nur wëſinî (ſubſtantia) V. 12, 99. Sie ſcheinen alſo
kaum die grenze des ſtreng ahd. zu überſchreiten **), wie
ſie dem altſ. agſ. völlig fremd ſind. Aus dem altn. wüſte
ich das einzige um-gêng-ni (converſatio) wenn man es
vom part. umgênginn und nicht lieber vom ſubſt. um-
gângr leiten will. Merkwürdigerweiſe haben ſie auch im
mhd. faſt gar nicht ſtatt, ich finde bloß ge-lëg-ene (oc-
caſio) livl. 58a ge-wiƷƷ-en (aequitas, prudentia) MS. 1,
185a Wig. 994. 11547; ge-tæne Cod. pal. 361, 69d wol-
ge-tæne MS. 1, 106b 2, 79a von den part. gelëgen, ge-
wiƷƷen und getân. Und nhd. nicht das geringſte über-
bleibſel dieſer ableitungsart. —

c) aus der partikel gag-en, geg-en hat erſt die hd.
ſprache des 14. 15. jahrh. ein ſubſt, geg-ene (regio) ge-
zogen.

*) warum monſ. 388. gihëllanî ſt. gihollanî; lautet das part.
praet. zuweilen (nach X.) gihëllan? wirklich gl. doc. 218b gi-
hëllanêr (tinnulus, oder gihëllantêr?); vgl. monſ.-365. irquëmanî
(ſtupor) doc. 208b durahquëmanî (perventio) wo ebenfalls ë für o.
**) vergl. unten bei den lingualableitungen die ſeltnern, aber
ganz analogen aus partic. ſchwacher conj. ſtammenden ahd, feminina.
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <p><pb facs="#f0180" n="162"/><fw place="top" type="header"><hi rendition="#b">III. <hi rendition="#i">con&#x017F;onanti&#x017F;che ableitungen. N.</hi></hi></fw><lb/>
(condimentum) zi-kank-anî (interitus) in-pland-anî (ti-<lb/>
mor); II. apa-var-mei&#x01B7;-anî (ab&#x017F;ci&#x017F;&#x017F;io); IV. var-lâ&#x01B7;-anî<lb/>
(relictio) int-lâ&#x01B7;-anî (e&#x017F;&#x017F;renatio, wofür mon&#x017F;. 387. verle-<lb/>
&#x017F;en -&#x017F;teht inda&#x01B7;ini) ir-rât-anî (propo&#x017F;itio) var-wâ&#x01B7;-anî<lb/>
(anathema); VII. var-var-anî (caducitas) untar-krap-anî<lb/>
(&#x017F;u&#x017F;&#x017F;o&#x017F;&#x017F;io) ir-hap-anî (a&#x017F;&#x017F;umtio) upar-lad-anî (obe&#x017F;itas) ir-<lb/>
&#x017F;tant-anî (re&#x017F;urrectio) umpi-&#x017F;tant-anî (multitudo circum-<lb/>
&#x017F;tans) ir-&#x017F;lag-anî (peremtio) var-&#x017F;ahh-anî (renuntiatio);<lb/>
VIII. var-&#x017F;uin-anî (defectus) hina-ka-lit-anî (di&#x017F;ce&#x017F;&#x017F;us) pi-<lb/>
&#x017F;mi&#x01B7;-anî (tinctio) ka-dik-anî (ca&#x017F;titas) ka-&#x017F;uihh-anî (&#x017F;can-<lb/>
dalum); IX. ir-pot-anî (exhibitio); X. ir-wër-anî (&#x017F;enium)<lb/>
wofür ër-wër-nî N. 70, 7. pi-&#x017F;ë&#x01B7;-anî (ob&#x017F;e&#x017F;&#x017F;io) var-&#x017F;ëh-<lb/>
anî (&#x017F;u&#x017F;picio); XI. pi-nom-anî (condemnatio) var-nom-<lb/>
anî (captus) ar-quom-anî (&#x017F;tupor) êri&#x017F;t-por-anî (primo-<lb/>
genitura) ki-&#x017F;cor-anî (ra&#x017F;ura); XII. ir-polk-anî (commo-<lb/>
tio) ki-duunk-anî (coactio) wort-anî (exhibitio) var-wort-<lb/>
anî (perditio) lîhham-wort-anî (incarnatio) untar-worf-<lb/>
anî (&#x017F;ubjectio) var-vloht-anî (perplexitas) hina-ir-prott-anî<lb/>
(raptus)<note place="foot" n="*)">warum mon&#x017F;. 388. gihëllanî &#x017F;t. gihollanî; lautet das part.<lb/>
praet. zuweilen (nach X.) gihëllan? wirklich gl. doc. 218<hi rendition="#sup">b</hi> gi-<lb/>
hëllanêr (tinnulus, oder gihëllantêr?); vgl. mon&#x017F;.-365. irquëmanî<lb/>
(&#x017F;tupor) doc. 208<hi rendition="#sup">b</hi> durahquëmanî (perventio) wo ebenfalls ë für o.</note>; a&#x017F;&#x017F;imilation, umlaut des <hi rendition="#i">anî</hi> in <hi rendition="#i">inî</hi>, <hi rendition="#i">enî</hi>, ver&#x017F;tehen<lb/>
&#x017F;ich, doc. 211<hi rendition="#sup">a</hi> fir&#x017F;uininî f. &#x017F;ir&#x017F;uinanî, jun. 256. farmei&#x01B7;inî;<lb/>
N. hat <hi rendition="#i">-enî</hi> oder <hi rendition="#i">inî</hi>. Wichtiger i&#x017F;t es wahrzunehmen,<lb/>
daß K. jun. mon&#x017F;. N. genug &#x017F;olcher participialbildungen<lb/>
darbieten, J. T. wo ich nicht irre, keine einzige, O.<lb/>
wohl nur wë&#x017F;inî (&#x017F;ub&#x017F;tantia) V. 12, 99. Sie &#x017F;cheinen al&#x017F;o<lb/>
kaum die grenze des &#x017F;treng ahd. zu über&#x017F;chreiten <note place="foot" n="**)">vergl. unten bei den lingualableitungen die &#x017F;eltnern, aber<lb/>
ganz analogen aus partic. &#x017F;chwacher conj. &#x017F;tammenden ahd, feminina.</note>, wie<lb/>
&#x017F;ie dem alt&#x017F;. ag&#x017F;. völlig fremd &#x017F;ind. Aus dem altn. wü&#x017F;te<lb/>
ich das einzige um-gêng-ni (conver&#x017F;atio) wenn man es<lb/>
vom part. umgênginn und nicht lieber vom &#x017F;ub&#x017F;t. um-<lb/>
gângr leiten will. Merkwürdigerwei&#x017F;e haben &#x017F;ie auch im<lb/>
mhd. fa&#x017F;t gar nicht &#x017F;tatt, ich finde bloß ge-lëg-ene (oc-<lb/>
ca&#x017F;io) livl. 58<hi rendition="#sup">a</hi> ge-wi&#x01B7;&#x01B7;-en (aequitas, prudentia) MS. 1,<lb/>
185<hi rendition="#sup">a</hi> Wig. 994. 11547; ge-tæne Cod. pal. 361, 69<hi rendition="#sup">d</hi> wol-<lb/>
ge-tæne MS. 1, 106<hi rendition="#sup">b</hi> 2, 79<hi rendition="#sup">a</hi> von den part. gelëgen, ge-<lb/>
wi&#x01B7;&#x01B7;en und getân. Und nhd. nicht das gering&#x017F;te über-<lb/>
bleib&#x017F;el die&#x017F;er ableitungsart. &#x2014;</p><lb/>
              <p>c) aus der partikel gag-en, geg-en hat er&#x017F;t die hd.<lb/>
&#x017F;prache des 14. 15. jahrh. ein &#x017F;ub&#x017F;t, geg-ene (regio) ge-<lb/>
zogen.</p><lb/>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[162/0180] III. conſonantiſche ableitungen. N. (condimentum) zi-kank-anî (interitus) in-pland-anî (ti- mor); II. apa-var-meiƷ-anî (abſciſſio); IV. var-lâƷ-anî (relictio) int-lâƷ-anî (eſſrenatio, wofür monſ. 387. verle- ſen -ſteht indaƷini) ir-rât-anî (propoſitio) var-wâƷ-anî (anathema); VII. var-var-anî (caducitas) untar-krap-anî (ſuſſoſſio) ir-hap-anî (aſſumtio) upar-lad-anî (obeſitas) ir- ſtant-anî (reſurrectio) umpi-ſtant-anî (multitudo circum- ſtans) ir-ſlag-anî (peremtio) var-ſahh-anî (renuntiatio); VIII. var-ſuin-anî (defectus) hina-ka-lit-anî (diſceſſus) pi- ſmiƷ-anî (tinctio) ka-dik-anî (caſtitas) ka-ſuihh-anî (ſcan- dalum); IX. ir-pot-anî (exhibitio); X. ir-wër-anî (ſenium) wofür ër-wër-nî N. 70, 7. pi-ſëƷ-anî (obſeſſio) var-ſëh- anî (ſuſpicio); XI. pi-nom-anî (condemnatio) var-nom- anî (captus) ar-quom-anî (ſtupor) êriſt-por-anî (primo- genitura) ki-ſcor-anî (raſura); XII. ir-polk-anî (commo- tio) ki-duunk-anî (coactio) wort-anî (exhibitio) var-wort- anî (perditio) lîhham-wort-anî (incarnatio) untar-worf- anî (ſubjectio) var-vloht-anî (perplexitas) hina-ir-prott-anî (raptus) *); aſſimilation, umlaut des anî in inî, enî, verſtehen ſich, doc. 211a firſuininî f. ſirſuinanî, jun. 256. farmeiƷinî; N. hat -enî oder inî. Wichtiger iſt es wahrzunehmen, daß K. jun. monſ. N. genug ſolcher participialbildungen darbieten, J. T. wo ich nicht irre, keine einzige, O. wohl nur wëſinî (ſubſtantia) V. 12, 99. Sie ſcheinen alſo kaum die grenze des ſtreng ahd. zu überſchreiten **), wie ſie dem altſ. agſ. völlig fremd ſind. Aus dem altn. wüſte ich das einzige um-gêng-ni (converſatio) wenn man es vom part. umgênginn und nicht lieber vom ſubſt. um- gângr leiten will. Merkwürdigerweiſe haben ſie auch im mhd. faſt gar nicht ſtatt, ich finde bloß ge-lëg-ene (oc- caſio) livl. 58a ge-wiƷƷ-en (aequitas, prudentia) MS. 1, 185a Wig. 994. 11547; ge-tæne Cod. pal. 361, 69d wol- ge-tæne MS. 1, 106b 2, 79a von den part. gelëgen, ge- wiƷƷen und getân. Und nhd. nicht das geringſte über- bleibſel dieſer ableitungsart. — c) aus der partikel gag-en, geg-en hat erſt die hd. ſprache des 14. 15. jahrh. ein ſubſt, geg-ene (regio) ge- zogen. *) warum monſ. 388. gihëllanî ſt. gihollanî; lautet das part. praet. zuweilen (nach X.) gihëllan? wirklich gl. doc. 218b gi- hëllanêr (tinnulus, oder gihëllantêr?); vgl. monſ.-365. irquëmanî (ſtupor) doc. 208b durahquëmanî (perventio) wo ebenfalls ë für o. **) vergl. unten bei den lingualableitungen die ſeltnern, aber ganz analogen aus partic. ſchwacher conj. ſtammenden ahd, feminina.

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/180
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 2. Göttingen, 1826, S. 162. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik02_1826/180>, abgerufen am 18.05.2024.