Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 1. Göttingen, 1822.

Bild:
<< vorherige Seite
II. alth. subst. starkes neutrum. erste decl.

die casus denen der ersten männl. in allem gleich, außer
daß nom. und acc. pl. jede endung abgelegt haben, folg-
lich wie im sg. lauten (daß diese früher vorhandene en-
dung -u war, erhellt aus der zweiten decl.). Gewisse
wörter (wovon anm. 2.) schieben aber im pl. ein bil-
dungs -ir ein. -- Hierher sind zu rechnen

1) einfache wörter: chalp (vitulus) char (vas) chint (in-
fans) chorn (granum) chraut (herba) dinc (causa) dioh (fe-
mur) ei (ovum) har (crinis) hol (foramen) holz (lignum)
horn (cornu) hort (thesaurus) hrad (rota) hrint (armen-
tum) hreis (virgultum) hros (equus) huon (pullus) haus
(domus) jar (annus) joh (jugum) akeß (oblivio) krap (se-
pulcrum) apkot (idolum) kuot (bonum) lamp (agnus)
lant (terra) leit (dolor) loh (foramen) pi-loh (claustrum)
lop (laus) lon (praemium) loup (folium) maß (panis)
muos (cibus) muot (animus) noß (jumentum) pant (vin-
culum) parn (infans) pein (os) plat (folium) pleh (lamina)
plei, pliwes (plumbum) porst (seta) pret (asser) prot (pa-
nis) proß (grossus, grossulus) phant (pignus) sank (can-
tus) scaf (ovis) scif (navis) seil (laqueus) ser (dolor) pi-
seß (obsessio) sper (hasta) spor (vestigium) suert (ensis)
suein (sus) tal (vallis) teil (pars) tior (fera) tuom (judi-
cium) vahs (crinis) vaß (vas) vers (versus) vleisc (caro)
wahs (cera) war (veritas) wiht (res, spiritus) weic (bel-
lum) weip (femina) zueic (ramus).
2) bildungen -al, -il: sedal (sedile) zueival (dubium)
hregil (vestis) etc.
3) bildungen -am, um: kadum (camera).
4) bildungen -an, in, arn: kaman (gaudium) wafan
(arma) wolchan (nubes) zeihhan (signum) mekin (vis)
pecchin (pelvis) eisarn (ferrum).
5) bildungen -ar, ir, r: ahar (spica) altar (senectus)
chuphar (cuprum) chortar (grex) hunkar (fames) sila-
par (argentum) waßar (aqua) viur (ignis) etc.
6) bildungen -it, t: houpit (caput) lioht (lux).
7) bildungen -aß: opaß (pomum).
8) bildungen -ost: dionost (servitium).
9) bildungen -ah: verah (anima) werah (opus).
10) bildungen -ec: honec (mel).
11) bildungen -o, u: treso, tresewes (thesaurus) hreo,
hrewes (cadaver) melo, melewes (far) chueo, chne-
wes (genu) horo, horewes (lutum) leo, lewes (malum)
spriu, spriwes, spriuwes (palea) treo, trewes (arbor)
saro (insidiae).
12) comp. mit ki-: ki-screip, ki-heiß, ki-mah etc.

II. alth. ſubſt. ſtarkes neutrum. erſte decl.

die caſus denen der erſten männl. in allem gleich, außer
daß nom. und acc. pl. jede endung abgelegt haben, folg-
lich wie im ſg. lauten (daß dieſe früher vorhandene en-
dung -u war, erhellt aus der zweiten decl.). Gewiſſe
wörter (wovon anm. 2.) ſchieben aber im pl. ein bil-
dungs -ir ein. — Hierher ſind zu rechnen

1) einfache wörter: chalp (vitulus) char (vas) chint (in-
fans) chorn (granum) chrût (herba) dinc (cauſa) dioh (fe-
mur) ei (ovum) hâr (crinis) hol (foramen) holz (lignum)
horn (cornu) hort (theſaurus) hrad (rota) hrint (armen-
tum) hrîs (virgultum) hros (equus) huon (pullus) hûs
(domus) jâr (annus) joh (jugum) âkëƷ (oblivio) krap (ſe-
pulcrum) apkot (idolum) kuot (bonum) lamp (agnus)
lant (terra) leit (dolor) loh (foramen) pi-loh (clauſtrum)
lop (laus) lôn (praemium) loup (folium) maƷ (panis)
muos (cibus) muot (animus) nôƷ (jumentum) pant (vin-
culum) parn (infans) pein (os) plat (folium) plëh (lamina)
plî, pliwes (plumbum) porſt (ſeta) prët (aſſer) prôt (pa-
nis) prôƷ (groſſus, groſſulus) phant (pignus) ſank (can-
tus) ſcâf (ovis) ſcif (navis) ſeil (laqueus) ſêr (dolor) pi-
ſëƷ (obſeſſio) ſpër (haſta) ſpor (veſtigium) ſuërt (enſis)
ſuîn (ſus) tal (vallis) teil (pars) tior (fera) tuom (judi-
cium) vahs (crinis) vaƷ (vas) vërs (verſus) vleiſc (caro)
wahs (cera) wâr (veritas) wiht (res, ſpiritus) wîc (bel-
lum) wîp (femina) zuîc (ramus).
2) bildungen -al, -il: ſëdal (ſedile) zuîval (dubium)
hregil (veſtis) etc.
3) bildungen -am, um: kadum (camera).
4) bildungen -an, in, arn: kaman (gaudium) wâfan
(arma) wolchan (nubes) zeihhan (ſignum) mekin (vis)
pecchin (pelvis) îſarn (ferrum).
5) bildungen -ar, ir, r: ahar (ſpica) altar (ſenectus)
chuphar (cuprum) chortar (grex) hunkar (fames) ſila-
par (argentum) waƷar (aqua) viur (ignis) etc.
6) bildungen -it, t: houpit (caput) lioht (lux).
7) bildungen -aƷ: opaƷ (pomum).
8) bildungen -ôſt: dionôſt (ſervitium).
9) bildungen -ah: vërah (anima) wërah (opus).
10) bildungen -ëc: honëc (mel).
11) bildungen -o, u: trëſo, trëſewes (theſaurus) hrêo,
hrêwes (cadaver) mëlo, mëlewes (far) chuëo, chnë-
wes (genu) horo, horewes (lutum) lêo, lêwes (malum)
ſpriu, ſpriwes, ſpriuwes (palea) trëo, trëwes (arbor)
ſaro (inſidiae).
12) comp. mit ki-: ki-ſcrîp, ki-heiƷ, ki-mah etc.

<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <div n="4">
              <pb facs="#f0647" n="621"/>
              <fw place="top" type="header">II. <hi rendition="#i">alth. &#x017F;ub&#x017F;t. &#x017F;tarkes neutrum. er&#x017F;te decl.</hi></fw><lb/>
              <p>die ca&#x017F;us denen der er&#x017F;ten männl. in allem gleich, außer<lb/>
daß nom. und acc. pl. jede endung abgelegt haben, folg-<lb/>
lich wie im &#x017F;g. lauten (daß die&#x017F;e früher vorhandene en-<lb/>
dung -u war, erhellt aus der zweiten decl.). Gewi&#x017F;&#x017F;e<lb/>
wörter (wovon anm. 2.) &#x017F;chieben aber im pl. ein bil-<lb/>
dungs <hi rendition="#i">-ir</hi> ein. &#x2014; Hierher &#x017F;ind zu rechnen</p><lb/>
              <list>
                <item>1) einfache wörter: chalp (vitulus) char (vas) chint (in-<lb/>
fans) chorn (granum) chrût (herba) dinc (cau&#x017F;a) dioh (fe-<lb/>
mur) ei (ovum) hâr (crinis) hol (foramen) holz (lignum)<lb/>
horn (cornu) hort (the&#x017F;aurus) hrad (rota) hrint (armen-<lb/>
tum) hrîs (virgultum) hros (equus) huon (pullus) hûs<lb/>
(domus) jâr (annus) joh (jugum) âkë&#x01B7; (oblivio) krap (&#x017F;e-<lb/>
pulcrum) apkot (idolum) kuot (bonum) lamp (agnus)<lb/>
lant (terra) leit (dolor) loh (foramen) pi-loh (clau&#x017F;trum)<lb/>
lop (laus) lôn (praemium) loup (folium) ma&#x01B7; (panis)<lb/>
muos (cibus) muot (animus) nô&#x01B7; (jumentum) pant (vin-<lb/>
culum) parn (infans) pein (os) plat (folium) plëh (lamina)<lb/>
plî, pliwes (plumbum) por&#x017F;t (&#x017F;eta) prët (a&#x017F;&#x017F;er) prôt (pa-<lb/>
nis) prô&#x01B7; (gro&#x017F;&#x017F;us, gro&#x017F;&#x017F;ulus) phant (pignus) &#x017F;ank (can-<lb/>
tus) &#x017F;câf (ovis) &#x017F;cif (navis) &#x017F;eil (laqueus) &#x017F;êr (dolor) pi-<lb/>
&#x017F;ë&#x01B7; (ob&#x017F;e&#x017F;&#x017F;io) &#x017F;për (ha&#x017F;ta) &#x017F;por (ve&#x017F;tigium) &#x017F;uërt (en&#x017F;is)<lb/>
&#x017F;uîn (&#x017F;us) tal (vallis) teil (pars) tior (fera) tuom (judi-<lb/>
cium) vahs (crinis) va&#x01B7; (vas) vërs (ver&#x017F;us) vlei&#x017F;c (caro)<lb/>
wahs (cera) wâr (veritas) wiht (res, &#x017F;piritus) wîc (bel-<lb/>
lum) wîp (femina) zuîc (ramus).</item><lb/>
                <item>2) bildungen <hi rendition="#i">-al, -il</hi>: &#x017F;ëdal (&#x017F;edile) zuîval (dubium)<lb/>
hregil (ve&#x017F;tis) etc.</item><lb/>
                <item>3) bildungen <hi rendition="#i">-am, um</hi>: kadum (camera).</item><lb/>
                <item>4) bildungen <hi rendition="#i">-an, in, arn</hi>: kaman (gaudium) wâfan<lb/>
(arma) wolchan (nubes) zeihhan (&#x017F;ignum) mekin (vis)<lb/>
pecchin (pelvis) î&#x017F;arn (ferrum).</item><lb/>
                <item>5) bildungen <hi rendition="#i">-ar, ir, r</hi>: ahar (&#x017F;pica) altar (&#x017F;enectus)<lb/>
chuphar (cuprum) chortar (grex) hunkar (fames) &#x017F;ila-<lb/>
par (argentum) wa&#x01B7;ar (aqua) viur (ignis) etc.</item><lb/>
                <item>6) bildungen <hi rendition="#i">-it, t</hi>: houpit (caput) lioht (lux).</item><lb/>
                <item>7) bildungen <hi rendition="#i">-a&#x01B7;</hi>: opa&#x01B7; (pomum).</item><lb/>
                <item>8) bildungen <hi rendition="#i">&#x017F;t</hi>: dionô&#x017F;t (&#x017F;ervitium).</item><lb/>
                <item>9) bildungen <hi rendition="#i">-ah</hi>: vërah (anima) wërah (opus).</item><lb/>
                <item>10) bildungen <hi rendition="#i">-ëc</hi>: honëc (mel).</item><lb/>
                <item>11) bildungen <hi rendition="#i">-o, u</hi>: trë&#x017F;o, trë&#x017F;ewes (the&#x017F;aurus) hrêo,<lb/>
hrêwes (cadaver) mëlo, mëlewes (far) chuëo, chnë-<lb/>
wes (genu) horo, horewes (lutum) lêo, lêwes (malum)<lb/>
&#x017F;priu, &#x017F;priwes, &#x017F;priuwes (palea) trëo, trëwes (arbor)<lb/>
&#x017F;aro (in&#x017F;idiae).</item><lb/>
                <item>12) comp. mit <hi rendition="#i">ki-</hi>: ki-&#x017F;crîp, ki-hei&#x01B7;, ki-mah etc.</item>
              </list><lb/>
            </div>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[621/0647] II. alth. ſubſt. ſtarkes neutrum. erſte decl. die caſus denen der erſten männl. in allem gleich, außer daß nom. und acc. pl. jede endung abgelegt haben, folg- lich wie im ſg. lauten (daß dieſe früher vorhandene en- dung -u war, erhellt aus der zweiten decl.). Gewiſſe wörter (wovon anm. 2.) ſchieben aber im pl. ein bil- dungs -ir ein. — Hierher ſind zu rechnen 1) einfache wörter: chalp (vitulus) char (vas) chint (in- fans) chorn (granum) chrût (herba) dinc (cauſa) dioh (fe- mur) ei (ovum) hâr (crinis) hol (foramen) holz (lignum) horn (cornu) hort (theſaurus) hrad (rota) hrint (armen- tum) hrîs (virgultum) hros (equus) huon (pullus) hûs (domus) jâr (annus) joh (jugum) âkëƷ (oblivio) krap (ſe- pulcrum) apkot (idolum) kuot (bonum) lamp (agnus) lant (terra) leit (dolor) loh (foramen) pi-loh (clauſtrum) lop (laus) lôn (praemium) loup (folium) maƷ (panis) muos (cibus) muot (animus) nôƷ (jumentum) pant (vin- culum) parn (infans) pein (os) plat (folium) plëh (lamina) plî, pliwes (plumbum) porſt (ſeta) prët (aſſer) prôt (pa- nis) prôƷ (groſſus, groſſulus) phant (pignus) ſank (can- tus) ſcâf (ovis) ſcif (navis) ſeil (laqueus) ſêr (dolor) pi- ſëƷ (obſeſſio) ſpër (haſta) ſpor (veſtigium) ſuërt (enſis) ſuîn (ſus) tal (vallis) teil (pars) tior (fera) tuom (judi- cium) vahs (crinis) vaƷ (vas) vërs (verſus) vleiſc (caro) wahs (cera) wâr (veritas) wiht (res, ſpiritus) wîc (bel- lum) wîp (femina) zuîc (ramus). 2) bildungen -al, -il: ſëdal (ſedile) zuîval (dubium) hregil (veſtis) etc. 3) bildungen -am, um: kadum (camera). 4) bildungen -an, in, arn: kaman (gaudium) wâfan (arma) wolchan (nubes) zeihhan (ſignum) mekin (vis) pecchin (pelvis) îſarn (ferrum). 5) bildungen -ar, ir, r: ahar (ſpica) altar (ſenectus) chuphar (cuprum) chortar (grex) hunkar (fames) ſila- par (argentum) waƷar (aqua) viur (ignis) etc. 6) bildungen -it, t: houpit (caput) lioht (lux). 7) bildungen -aƷ: opaƷ (pomum). 8) bildungen -ôſt: dionôſt (ſervitium). 9) bildungen -ah: vërah (anima) wërah (opus). 10) bildungen -ëc: honëc (mel). 11) bildungen -o, u: trëſo, trëſewes (theſaurus) hrêo, hrêwes (cadaver) mëlo, mëlewes (far) chuëo, chnë- wes (genu) horo, horewes (lutum) lêo, lêwes (malum) ſpriu, ſpriwes, ſpriuwes (palea) trëo, trëwes (arbor) ſaro (inſidiae). 12) comp. mit ki-: ki-ſcrîp, ki-heiƷ, ki-mah etc.

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822/647
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 1. Göttingen, 1822, S. 621. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822/647>, abgerufen am 28.07.2024.