Anmelden (DTAQ) DWDS     dlexDB     CLARIN-D

Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 1. Göttingen, 1822.

Bild:
<< vorherige Seite

I. angelsächsische vocale.
(ludere) spaca (radius rotae) facen (fraus) tacen signnm
ad (rogus) brad (latus) gad (cuspis) rad (paratus) had
(conditio) vad (isatis) hlaf (panis) hlaf-ord (nutritor,
dominus, brotherr *) lafe (reliquiae) agen (proprius) lah
(versicolor) hnah (occidit) stah (ascendit) lah (com-
modavit) gal (salax) hal (sanus) mal (macula) ham (do-
mus) lam (limus) tham (iis) fam (spuma) an (unus) flan
(telum) ban (os) stan (lapis) man (scelus) svan (bubulcus)
rap (funis) grap (prehendit) ar (aes) ar (nuntius) are
(honor) bar (aper) gar (telum) lare (doctrina) sar (vul-
nus) thara (eorum) has (raucus) snas (veru) gast (spiri-
tus) last (vestigium) bat (exspectavit) hat (calidus) ha-
tan (jubere) vlat (aspexit) gevat (ivit) bat (linter) ator
(venenum) gat (hircus) tat (alth. zeiß) **) adh (jura-
mentum) ladh (invisus) vradh (iratus) svadhe (vesti-
gium) madhm (cimelium) ava (semper) vava (malum)
snav (nix) hlav (tumulus) spav (spuit) savl (anima). --
Die formen (-ah, -ar, -av bestätigen meine ansicht
des alth. e (oben s. 90. 91). Zuweilen lautet a in ae
um, wo durch es sich dem alth. und nord. a, wel-
chem ae gewöhnlich entspricht, nähert; bat (linter) ist
zwar das nord, batr, welches letztere aber aus dem an-
gels. entlehnt seyn könnte, wie offenbar das hochd. boot,
das zeigt sich schon am t, da das angels. bat strengalth.
beiß lauten müste; hält man das nord. batr für ächt, so
würde die wahre angels. form baet und nicht bat seyn
(alth. thaß?). Vielleicht ist ausnahmsweise ein angels.
a = alth. a anzunehmen, außer bat auch in namou (ce-
perunt), nicht naemon. Ob die partikeln sva und tha
vielleicht sva und tha lauten, wird sich schwer entscheiden.

(EE) auch dieser diphth. entfernt sich von den übri-
gen sprachen, indem er dem goth. o und alth. uo gleich-
sieht; doch kommt er auch noch in anderm sinne vor.

1) e = goth. o, alth. uo, ist eigentlich umlaut dieser
diphth. folglich genan dem mittelh. ue und nord. oe
entsprechend; die endung e fällt indessen, wie auch
bei den umlauten e und y, und bei allen übrigen im
angels. der fall ist, häufig weg. Belege: bec (pl. von
boc, liber) secan (quaerere) recan (curare) ***) gled
*) Contr. engl. lord; die volle form ins goth. und nord.
übertragen würde seyn: hlaifuzds, hleisoddr; alth. hleib-
ort, leibort.
**) Aus dem eigennamen tatvin (alth. zeißwin) zu schließen.
***) Ganz verschieden von recan, reccan (exponere).

I. angelſächſiſche vocale.
(ludere) ſpâca (radius rotae) fâcen (fraus) tâcen ſignnm
âd (rogus) brâd (latus) gâd (cuſpis) râd (paratus) hâd
(conditio) vâd (iſatis) hlâf (panis) hlâf-ord (nutritor,
dominus, brotherr *) lâfe (reliquiae) âgen (proprius) lâh
(verſicolor) hnâh (occidit) ſtàh (aſcendit) lâh (com-
modavit) gâl (ſalax) hâl (ſanus) mâl (macula) hâm (do-
mus) làm (limus) þâm (iis) fàm (ſpuma) ân (unus) flàn
(telum) bân (os) ſtân (lapis) mân (ſcelus) ſvân (bubulcus)
râp (funis) gràp (prehendit) âr (aes) âr (nuntius) âre
(honor) bâr (aper) gàr (telum) làre (doctrina) ſâr (vul-
nus) þâra (eorum) hâs (raucus) ſnâs (veru) gâſt (ſpiri-
tus) lâſt (veſtigium) bât (exſpectavit) hàt (calidus) hâ-
tan (jubere) vlàt (aſpexit) gevàt (ivit) bât (linter) âtor
(venenum) gât (hircus) tât (alth. zeiƷ) **) âdh (jura-
mentum) lâdh (inviſus) vrâdh (iratus) ſvâdhe (veſti-
gium) mâdhm (cimelium) âva (ſemper) vâva (malum)
ſnâv (nix) hlàv (tumulus) ſpâv (ſpuit) ſàvl (anima). —
Die formen (-âh, -âr, -âv beſtätigen meine anſicht
des alth. ê (oben ſ. 90. 91). Zuweilen lautet â in æ
um, wo durch es ſich dem alth. und nord. â, wel-
chem æ gewöhnlich entſpricht, nähert; bât (linter) iſt
zwar das nord, bâtr, welches letztere aber aus dem an-
gelſ. entlehnt ſeyn könnte, wie offenbar das hochd. boot,
das zeigt ſich ſchon am t, da das angelſ. bât ſtrengalth.
beiƷ lauten müſte; hält man das nord. bâtr für ächt, ſo
würde die wahre angelſ. form bæt und nicht bât ſeyn
(alth. þàƷ?). Vielleicht iſt ausnahmsweiſe ein angelſ.
â = alth. à anzunehmen, außer bât auch in nâmou (ce-
perunt), nicht næmon. Ob die partikeln ſva und þa
vielleicht ſvâ und þâ lauten, wird ſich ſchwer entſcheiden.

(EE) auch dieſer diphth. entfernt ſich von den übri-
gen ſprachen, indem er dem goth. ô und alth. uo gleich-
ſieht; doch kommt er auch noch in anderm ſinne vor.

1) ê = goth. ô, alth. uo, iſt eigentlich umlaut dieſer
diphth. folglich genan dem mittelh. ue und nord. œ
entſprechend; die endung ë fällt indeſſen, wie auch
bei den umlauten e und y, und bei allen übrigen im
angelſ. der fall iſt, häufig weg. Belege: bêc (pl. von
bôc, liber) ſècan (quaerere) rècan (curare) ***) glêd
*) Contr. engl. lôrd; die volle form ins goth. und nord.
übertragen würde ſeyn: hláifuzds, hleiſoddr; alth. hleib-
ort, leibort.
**) Aus dem eigennamen tâtvin (alth. zeiƷwin) zu ſchließen.
***) Ganz verſchieden von recan, reccan (exponere).
<TEI>
  <text>
    <body>
      <div n="1">
        <div n="2">
          <div n="3">
            <p><pb facs="#f0255" n="229"/><fw place="top" type="header">I. <hi rendition="#i">angel&#x017F;äch&#x017F;i&#x017F;che vocale.</hi></fw><lb/>
(ludere) &#x017F;pâca (radius rotae) fâcen (fraus) tâcen &#x017F;ignnm<lb/>
âd (rogus) brâd (latus) gâd (cu&#x017F;pis) râd (paratus) hâd<lb/>
(conditio) vâd (i&#x017F;atis) hlâf (panis) hlâf-ord (nutritor,<lb/>
dominus, brotherr <note place="foot" n="*)">Contr. engl. lôrd; die volle form ins goth. und nord.<lb/>
übertragen würde &#x017F;eyn: hláifuzds, hlei&#x017F;oddr; alth. hleib-<lb/>
ort, leibort.</note> lâfe (reliquiae) âgen (proprius) lâh<lb/>
(ver&#x017F;icolor) hnâh (occidit) &#x017F;tàh (a&#x017F;cendit) lâh (com-<lb/>
modavit) gâl (&#x017F;alax) hâl (&#x017F;anus) mâl (macula) hâm (do-<lb/>
mus) làm (limus) þâm (iis) fàm (&#x017F;puma) ân (unus) flàn<lb/>
(telum) bân (os) &#x017F;tân (lapis) mân (&#x017F;celus) &#x017F;vân (bubulcus)<lb/>
râp (funis) gràp (prehendit) âr (aes) âr (nuntius) âre<lb/>
(honor) bâr (aper) gàr (telum) làre (doctrina) &#x017F;âr (vul-<lb/>
nus) þâra (eorum) hâs (raucus) &#x017F;nâs (veru) gâ&#x017F;t (&#x017F;piri-<lb/>
tus) lâ&#x017F;t (ve&#x017F;tigium) bât (ex&#x017F;pectavit) hàt (calidus) hâ-<lb/>
tan (jubere) vlàt (a&#x017F;pexit) gevàt (ivit) bât (linter) âtor<lb/>
(venenum) gât (hircus) tât (alth. zei&#x01B7;) <note place="foot" n="**)">Aus dem eigennamen tâtvin (alth. zei&#x01B7;win) zu &#x017F;chließen.</note> âdh (jura-<lb/>
mentum) lâdh (invi&#x017F;us) vrâdh (iratus) &#x017F;vâdhe (ve&#x017F;ti-<lb/>
gium) mâdhm (cimelium) âva (&#x017F;emper) vâva (malum)<lb/>
&#x017F;nâv (nix) hlàv (tumulus) &#x017F;pâv (&#x017F;puit) &#x017F;àvl (anima). &#x2014;<lb/>
Die formen (-âh, -âr, -âv be&#x017F;tätigen meine an&#x017F;icht<lb/>
des alth. ê (oben &#x017F;. 90. 91). Zuweilen lautet â in æ<lb/>
um, wo durch es &#x017F;ich dem alth. und nord. â, wel-<lb/>
chem æ gewöhnlich ent&#x017F;pricht, nähert; bât (linter) i&#x017F;t<lb/>
zwar das nord, bâtr, welches letztere aber aus dem an-<lb/>
gel&#x017F;. entlehnt &#x017F;eyn könnte, wie offenbar das hochd. boot,<lb/>
das zeigt &#x017F;ich &#x017F;chon am t, da das angel&#x017F;. bât &#x017F;trengalth.<lb/>
bei&#x01B7; lauten mü&#x017F;te; hält man das nord. bâtr für ächt, &#x017F;o<lb/>
würde die wahre angel&#x017F;. form bæt und nicht bât &#x017F;eyn<lb/>
(alth. þà&#x01B7;?). Vielleicht i&#x017F;t ausnahmswei&#x017F;e ein angel&#x017F;.<lb/>
â = alth. à anzunehmen, außer bât auch in nâmou (ce-<lb/>
perunt), nicht næmon. Ob die partikeln &#x017F;va und þa<lb/>
vielleicht &#x017F;vâ und þâ lauten, wird &#x017F;ich &#x017F;chwer ent&#x017F;cheiden.</p><lb/>
            <p>(EE) auch die&#x017F;er diphth. entfernt &#x017F;ich von den übri-<lb/>
gen &#x017F;prachen, indem er dem goth. ô und alth. uo gleich-<lb/>
&#x017F;ieht; doch kommt er auch noch in anderm &#x017F;inne vor.</p><lb/>
            <list>
              <item>1) ê = goth. ô, alth. uo, i&#x017F;t eigentlich umlaut die&#x017F;er<lb/>
diphth. folglich genan dem mittelh. ue und nord. &#x0153;<lb/>
ent&#x017F;prechend; die endung ë fällt inde&#x017F;&#x017F;en, wie auch<lb/>
bei den umlauten e und y, und bei allen übrigen im<lb/>
angel&#x017F;. der fall i&#x017F;t, häufig weg. Belege: bêc (pl. von<lb/>
bôc, liber) &#x017F;ècan (quaerere) rècan (curare) <note place="foot" n="***)">Ganz ver&#x017F;chieden von recan, reccan (exponere).</note> glêd<lb/></item>
            </list>
          </div>
        </div>
      </div>
    </body>
  </text>
</TEI>
[229/0255] I. angelſächſiſche vocale. (ludere) ſpâca (radius rotae) fâcen (fraus) tâcen ſignnm âd (rogus) brâd (latus) gâd (cuſpis) râd (paratus) hâd (conditio) vâd (iſatis) hlâf (panis) hlâf-ord (nutritor, dominus, brotherr *) lâfe (reliquiae) âgen (proprius) lâh (verſicolor) hnâh (occidit) ſtàh (aſcendit) lâh (com- modavit) gâl (ſalax) hâl (ſanus) mâl (macula) hâm (do- mus) làm (limus) þâm (iis) fàm (ſpuma) ân (unus) flàn (telum) bân (os) ſtân (lapis) mân (ſcelus) ſvân (bubulcus) râp (funis) gràp (prehendit) âr (aes) âr (nuntius) âre (honor) bâr (aper) gàr (telum) làre (doctrina) ſâr (vul- nus) þâra (eorum) hâs (raucus) ſnâs (veru) gâſt (ſpiri- tus) lâſt (veſtigium) bât (exſpectavit) hàt (calidus) hâ- tan (jubere) vlàt (aſpexit) gevàt (ivit) bât (linter) âtor (venenum) gât (hircus) tât (alth. zeiƷ) **) âdh (jura- mentum) lâdh (inviſus) vrâdh (iratus) ſvâdhe (veſti- gium) mâdhm (cimelium) âva (ſemper) vâva (malum) ſnâv (nix) hlàv (tumulus) ſpâv (ſpuit) ſàvl (anima). — Die formen (-âh, -âr, -âv beſtätigen meine anſicht des alth. ê (oben ſ. 90. 91). Zuweilen lautet â in æ um, wo durch es ſich dem alth. und nord. â, wel- chem æ gewöhnlich entſpricht, nähert; bât (linter) iſt zwar das nord, bâtr, welches letztere aber aus dem an- gelſ. entlehnt ſeyn könnte, wie offenbar das hochd. boot, das zeigt ſich ſchon am t, da das angelſ. bât ſtrengalth. beiƷ lauten müſte; hält man das nord. bâtr für ächt, ſo würde die wahre angelſ. form bæt und nicht bât ſeyn (alth. þàƷ?). Vielleicht iſt ausnahmsweiſe ein angelſ. â = alth. à anzunehmen, außer bât auch in nâmou (ce- perunt), nicht næmon. Ob die partikeln ſva und þa vielleicht ſvâ und þâ lauten, wird ſich ſchwer entſcheiden. (EE) auch dieſer diphth. entfernt ſich von den übri- gen ſprachen, indem er dem goth. ô und alth. uo gleich- ſieht; doch kommt er auch noch in anderm ſinne vor. 1) ê = goth. ô, alth. uo, iſt eigentlich umlaut dieſer diphth. folglich genan dem mittelh. ue und nord. œ entſprechend; die endung ë fällt indeſſen, wie auch bei den umlauten e und y, und bei allen übrigen im angelſ. der fall iſt, häufig weg. Belege: bêc (pl. von bôc, liber) ſècan (quaerere) rècan (curare) ***) glêd *) Contr. engl. lôrd; die volle form ins goth. und nord. übertragen würde ſeyn: hláifuzds, hleiſoddr; alth. hleib- ort, leibort. **) Aus dem eigennamen tâtvin (alth. zeiƷwin) zu ſchließen. ***) Ganz verſchieden von recan, reccan (exponere).

Informationen zum Werk

Download dieses Werks

XML (TEI P5) · HTML · Text
TCF (text annotation layer)

Metadaten zum Werk

TEI-Header · CMDI · Dublin Core

Ansichten dieser Seite

Language Resource Switchboard?

Feedback

Sie haben einen Fehler gefunden? Dann können Sie diesen über unsere Qualitätssicherungsplattform DTAQ melden.

Kommentar zur DTA-Ausgabe

Dieses Werk wurde gemäß den DTA-Transkriptionsrichtlinien im Double-Keying-Verfahren von Nicht-Muttersprachlern erfasst und in XML/TEI P5 nach DTA-Basisformat kodiert.




Ansicht auf Standard zurückstellen

URL zu diesem Werk: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822
URL zu dieser Seite: https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822/255
Zitationshilfe: Grimm, Jacob: Deutsche Grammatik. Bd. 1. Göttingen, 1822, S. 229. In: Deutsches Textarchiv <https://www.deutschestextarchiv.de/grimm_grammatik01_1822/255>, abgerufen am 20.05.2024.